H υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας καλεί σε συστράτευση όλες τις δυνάμεις της χώρας και τον ιδιωτικό τομέα προκειμένου το εθνικό επιχειρησιακό πλάνο να έχει όσο το δυνατόν καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά την ανάσχεση της μείωσης των γεννήσεων
Λίφτινγκ στο «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», ένα πρόγραμμα που δεν… περπάτησε σύμφωνα με τις προσδοκίες της κυβέρνησης, προωθεί με διαδικασίες εξπρές το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας με αύξηση της επιδότησης έως 60%, αύξηση του συνολικού ποσού και φορολογικά κίνητρα. Η στεγαστική πολιτική, που θα εμπλουτιστεί σύντομα με το φιλόδοξο πρόγραμμα «Σπίτι μου 2» κόστους 2 δισ. ευρώ, αποτελεί έναν από τους πέντε άξονες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Δημογραφικό με στόχο την επόμενη δεκαετία να σταθεροποιηθούν οι γεννήσεις. Οι προβολές και οι επιστημονικές προσεγγίσεις δείχνουν ότι το Δημογραφικό, που αποτελεί βόμβα στα θεμέλια τόσο του Ασφαλιστικού όσο και της αγοράς εργασίας, δεν είναι πρόβλημα που λύνεται, απλώς μπορούν να μειωθούν οι επιπτώσεις του. Αναγνωρίζοντας τη δυσκολία του κρίσιμου χαρτοφυλακίου που έχει αναλάβει, η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη καλεί σε συστράτευση όλες τις δυνάμεις της χώρας και τον ιδιωτικό τομέα προκειμένου το εθνικό επιχειρησιακό πλάνο να έχει όσο το δυνατόν καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά την ανάσχεση της μείωσης των γεννήσεων.
Μπορεί οι προκλήσεις ενός τέτοιου εγχειρήματος τώρα και στο μέλλον να είναι μεγάλες, αλλά η κυρία Ζαχαράκη δεν κρύβει την ικανοποίησή της για τα εύσημα που έλαβε η Ελλάδα από την αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ντουμπράβκα Σουίτσα, για τη μεθοδική δουλειά της ως προς την αντιμετώπιση του Δημογραφικού. Η Ευρωπαία αξιωματούχος ανέφερε μάλιστα πως καταβάλλεται κεντρικά προσπάθεια να πειστούν όλα τα κράτη-μέλη να συστήσουν αντίστοιχα υπουργεία.
«Σημασία έχει να ορίζουμε και να επιδιώκουμε το εφικτό», τονίζει η Σοφία Ζαχαράκη. «Δημογραφική κρίση βιώνουν 7 στις 10 χώρες παγκοσμίως, ανάμεσά τους χώρες με εξαιρετικά υψηλό βιοτικό επίπεδο, ανάπτυξη και στιβαρό κοινωνικό κράτος. Φυσικά δεν αποτελούμε εξαίρεση. Με αυτά τα δεδομένα κινηθήκαμε σε πέντε άξονες: στήριξη της οικογένειας, ενίσχυση του εργατικού δυναμικού, διαχείριση της γήρανσης, συνολικά ενίσχυση της ποιότητας ζωής και φυσικά προώθηση της ανάπτυξης. Κάθε άξονας συνεπάγεται ένα εύρος πολιτικών δράσεων και στοχευμένων προγραμμάτων, πολλά από τα οποία υλοποιούνται ήδη. Παράδειγμα, η στήριξη της οικογένειας είναι βασικός άξονας του Εθνικού Σχεδίου, όμως εμείς ως κυβέρνηση από το 2019 νομοθετήσαμε στοχευμένες παροχές, επιδόματα και κυρίως κάθε είδους βοήθεια στη νέα μητέρα και στα νέα ζευγάρια. Το αυξημένο επίδομα γέννας, η επέκταση της άδειας μητρότητας, οι γονεϊκές άδειες, η κάλυψη όλων των αιτήσεων για βρεφονηπιακούς σταθμούς και Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης, τα ολοήμερα σχολεία, τα κατασκηνωτικά προγράμματα κ.λπ. Το ζωντάνεμα της Περιφέρειας μέσα από τη βελτίωση των υποδομών της παρεχόμενης υγείας και παιδείας και η αύξηση των θέσεων εργασίας είναι κομβικά για την ανάσχεση της μείωσης των γεννήσεων. Αντιλαμβάνεστε ότι όλες οι πολιτικές έχουν αναφορά και αντανακλώνται ευθέως στο Δημογραφικό και το Εθνικό Σχέδιο Δράσης φιλοδοξούμε να αποτελέσει ένα εθνικό επιχειρησιακό πλάνο, το οποίο απαιτεί συστράτευση όλων των δυνάμεων της χώρας και συνέπεια στην εφαρμογή του. Για τον λόγο αυτό προχωράμε και στη δημιουργία Παρατηρητηρίου ώστε να ελέγχεται η πορεία εφαρμογής των πολιτικών».
– Στο πλαίσιο της στεγαστικής πολιτικής για τα νέα ζευγάρια αναμένεται να υλοποιηθεί το «Σπίτι μου 2», η Kοινωνική Aντιπαροχή, καθώς και το λίφτινγκ στο «Ανακαινίζω – Νοικιάζω». Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση αυτών των πρωτοβουλιών;
Είναι σημαντικό να τονίσω ότι η χώρα επί σειρά πολλών ετών, για λόγους που σχετίζονται με την κρίση, αλλά όχι μόνο με αυτή, δεν είχε στεγαστική πολιτική. Δεν «είδε» εγκαίρως το πρόβλημα. Εμείς έχουμε πλήρη επίγνωση ότι το κόστος στέγασης είναι ιδιαίτερα υψηλό, όμως θέλω να θυμίσω ότι από τις πρώτες αποφάσεις μας το 2019 ήταν η καταβολή επιδόματος ενοικίου σε χιλιάδες συμπολίτες μας. Είναι μέρος της στεγαστικής πολιτικής ότι 400 εκατ. ευρώ καταβάλλονται για το σχετικό επίδομα. Την περασμένη χρονιά υποστηρίχθηκαν περίπου 264.531 ενοικιαστές, χαμηλοσυνταξιούχοι, ευάλωτοι, οικογένειες με παιδιά, δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος. Προσπαθούμε ταυτόχρονα να δημιουργήσουμε από το μηδέν ένα σημαντικό απόθεμα κοινωνικής κατοικίας.
Αυτή τη στιγμή υλοποιούμε μια σειρά από στεγαστικά προγράμματα ύψους σχεδόν 2,3 δισ. ευρώ για να καλυφθούν σημαντικές και διαφορετικές ανάγκες. Κατασκευάζονται νέες σύγχρονες φοιτητικές εστίες που θα φιλοξενούν 8.500 φοιτητές που σπουδάζουν μακριά από τα σπίτια τους. Μελετάμε και σύντομα θα καταθέσουμε συγκεκριμένο σχέδιο για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών δημοσίων υπαλλήλων σε τουριστικές περιοχές. Το πρόγραμμα «Σπίτι μου 1», με διαδικασίες γρήγορες και απλές, έδωσε σε περίπου 20.000 νέους ανθρώπους τη δυνατότητα να ονειρευτούν την οικογένειά τους ασφαλή ως προς το κομμάτι της στέγης. Το πρόγραμμα «Aνακαινίζω – Νοικιάζω» σχεδιάστηκε προκειμένου να ανοίξουν αρκετές χιλιάδες κλειστά σπίτια, αλλά η πρώτη φάση δεν μας έδωσε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Καταλήγουμε και σε λίγες μέρες θα γίνουν επίσημες ανακοινώσεις για αύξηση έως και 60% του ποσοστού της επιδότησης με γενναία αύξηση και του συνολικού ποσού, το οποίο σήμερα ανέρχεται στις 10.000 ευρώ. Αξιολογούμε αυτή τη στιγμή και μια αλλαγή που αφορά τη φορολόγηση όσων αξιοποιήσουν το πρόγραμμα.
– Ειδικά για το «Σπίτι μου 2» υπάρχουν νεότερα όσον αφορά την ηλικιακή και εισοδηματική διεύρυνση, καθώς και την πορεία της διαπραγμάτευσης για την εξασφάλιση των κονδυλίων;
Σαφώς πρόκειται για ένα μεγαλύτερης κλίμακας πρόγραμμα, θα το χαρακτήριζα όχι «Σπίτι μου 2» αλλά «Σπίτι μου επί 2». Διπλάσιος προϋπολογισμός, όπως ανακοίνωσε ότι επιδιώκει ο πρωθυπουργός, που θα φτάσει τα 2 δισ. ευρώ, όταν ο αντίστοιχος του πρώτου προγράμματος ήταν 1 δισεκατομμύριο. Είναι δεδηλωμένη πρόθεση να διευρυνθεί το ηλικιακό κριτήριο έως τα 50 έτη, άρα θα απευθύνεται όχι μόνο σε νέα ζευγάρια αλλά και σε ανθρώπους με οικογένειες. Σχετικά με τις πηγές χρηματοδότησης, τη διασφάλιση των αναγκαίων κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και εθνικούς πόρους, θα σημειώσω ότι ουδέποτε ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε κάτι για το οποίο δεν ήταν απολύτως βέβαιος για τη δυναμική της διεκδίκησης.
– Εκτός από τη στεγαστική πολιτική, ποια άλλα μέτρα είδατε ότι είναι αποτελεσματικά και μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της υπογεννητικότητας;
Σε μια μεγάλη έρευνα που κάναμε κατά τη διάρκεια της κατάρτισης των προτάσεων για το Δημογραφικό, είδαμε ότι όλες οι παροχές αξιολογούνται πολύ θετικά από τους γονείς. Η σημαντική αύξηση στο επίδομα γέννας, που φτάνει ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών στα 3.500 ευρώ, αναγνωρίστηκε ως μια σημαντική βοήθεια. Το πλαφόν που μπήκε στο βρεφικό γάλα και η υπαγωγή πολλών βρεφικών ειδών σε χαμηλό ΦΠΑ βοήθησαν επίσης τις οικογένειες. Ομως, ας μη γελιόμαστε. Κανένα απ’ αυτά τα μέτρα δεν αξιολογείται ως κομβικό στην επιλογή να αποκτήσει κάποιος παιδί. Τι θέλω να πω με αυτό; Η απόφαση ενός ανθρώπου ή ενός ζευγαριού να κάνει ή να μην κάνει παιδιά είναι πολυπαραγοντική. Εμείς αυτό που επιδιώκουμε ως Πολιτεία είναι να κάνουμε ευκολότερη την επιλογή στις περιπτώσεις που δεν συντρέχουν άλλοι λόγοι.
– Ποια νέα μέτρα σχεδιάζετε σε σχέση με τη γυναικεία απασχόληση και την εναρμόνιση της προσωπικής με την επαγγελματική ζωή;
Η προαγωγή της γυναικείας απασχόλησης και επιχειρηματικότητας συνδέεται άμεσα με ένα από τα μεγάλα στοιχήματα του υπουργείου μας: την εξισορρόπηση της επαγγελματικής με την προσωπική ζωή. Τίθεται από τη συντριπτική πλειονότητα των γυναικών, αλλά και των ανδρών, ως προϋπόθεση να πραγματώνουν τους προσωπικούς στόχους τους χωρίς να συνθλίβονται στο δίλημμα «καριέρα ή οικογένεια». Προς την κατεύθυνση αυτή λειτουργεί η επέκταση της άδειας και το επίδομα μητρότητας και στον ιδιωτικό τομέα, ενώ πρόσφατα εντάχθηκαν και οι αυτοαπασχολούμενες, ελεύθερες επαγγελματίες και οι αγρότισσες. Δώσαμε τη δυνατότητα μεταβίβασης μέρους της άδειας μητρότητας και στον πατέρα. Ενισχύουμε με 20.000 νέες θέσεις τους βρεφονηπιακούς σταθμούς ώστε να καλυφθούν όλες οι ανάγκες. Συνολικό ποσό 300 εκατ. ετησίως δίνεται σε vouchers για παιδικούς σταθμούς, ΚΔΑΠ και ΚΔΑΠ ΑμεΑ. Εξετάζουμε νέα πρωτοποριακά προγράμματα αντίστοιχα με το «Νταντάδες της Γειτονιάς», το οποίο μετά την πιλοτική φάση θα επεκταθεί στο σύνολο της χώρας, καθώς διασφαλίσαμε χρηματοδότηση 100 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ. Στο επίπεδο της νομοθεσίας, σύντομα ολοκληρώνεται η υιοθέτηση της Οδηγίας 2022/2381 για τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης φύλων σε θέσεις διευθυντικών στελεχών των εισηγμένων εταιρειών, καθώς και η Οδηγία 2023/970 για την ενίσχυση της εφαρμογής της αρχής της ισότητας της αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών για όμοια εργασία.
– Τι ρόλο μπορεί να παίξει ο ιδιωτικός τομέας; Κάποιες μεγάλες εταιρείες δίνουν οικονομικά κίνητρα για τη γέννηση παιδιών, ενώ παρέχουν χώρους φύλαξης των παιδιών. Ωστόσο, το 98% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι μικρομεσαίες και δεν έχουν τη δυνατότητα αυτών των παροχών. Τι μήνυμα απευθύνετε στον ιδιωτικό τομέα;
Θέτετε μια πολύ κρίσιμη παράμετρο και πρέπει να πω ότι ήδη έχουμε πολλά παραδείγματα επιχειρήσεων κάθε μεγέθους που προχωρούν σε παροχές και βρίσκουν και νέους τρόπους να σταθούν αρωγοί στις οικογένειες με παιδιά, ή ακόμη και να στηρίξουν νέα ζευγάρια να αποκτήσουν παιδί. Αναφέρατε ότι η πλειονότητα των επιχειρήσεων στη χώρα είναι μικρομεσαίες και δεν έχουν δυνατότητα παροχών. Θα πω ότι ακόμη και μικρή επιχείρηση με λίγους εργαζόμενους μπορεί να συμβάλει καθοριστικά με τον πιο απλό τρόπο. Τηρώντας με συνέπεια όσα προβλέπει ο νόμος για τις μαμάδες και τους μπαμπάδες που εργάζονται. Η Ελλάδα, με τις τελευταίες μεταβολές που έγιναν από την κυβέρνησή μας, είναι ανάμεσα στις τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες με την πιο φιλική στη μητρότητα και τη γονεϊκότητα νομοθεσία.
