Δημοσιογράφος: Σωτήρης Πίκουλας
H υπουργός Οικογένειας και Κοινωνικής Συνοχής Σοφία Ζαχαράκη μιλάει στην «Political» για τη στεγαστική πολιτική, στην οποία η κυβέρνηση έχει διαθέσει πάνω από 2,3 δισ. ευρώ σε πρόγραμμα και άλλες ρυθμίσεις για το εθνικό σχέδιο για το Δημογραφικό, το οποίο είναι σε φάση σύνταξης, για την ενδοοικογενειακή βία και τις νέες προτάσεις του υπουργείου αλλά και για την προσεκτική διαδικασία υιοθέτησης και αναδοχής παιδιών. Τέλος, αναλύει με ψυχραιμία το πολιτικό μήνυμα που έλαβε η κυβέρνηση στις ευρωεκλογές.
Θα ξεκινήσω από το πρόγραμμα «Κάλυψη», το οποίο θα συνεχιστεί και αυτήν τη χρονιά. Πιστεύετε ότι και με αυτό το πρόγραμμα αλλά και με τα προγράμματα «Ανακαινίζω-Νοικιάζω» και «Σπίτι μου», έχει εξαντληθεί η κυβερνητική μέριμνα απέναντι στο μεγάλο πρόβλημα της στέγης που παρατηρείται στη χώρα;
Εγώ θα έλεγα να ξεκινήσουμε λίγο από το γενικό και να πάμε στο ειδικό, για να κατανοεί και ο κόσμος καλύτερα τα προβλήματα. Είναι γεγονός ότι η χώρα μας αντιμετωπίζει -για πρώτη φορά και για πολλούς και διάφορους λόγους στεγαστική πίεση. Ακολουθώντας όμως τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και ειδικά τις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις που βιώνουν εδώ και αρκετά χρόνια το πρόβλημα της στέγης. Για τον λόγο αυτόν βλέπετε ότι και η νέα ευρωπαϊκή επιτροπή προχωράει σε ένα ειδικό χαρτοφυλάκιο και επίτροπο για τη στέγαση με σκοπό τον συντονισμό και την προώθηση κοινών πολιτικών. Σε ό,τι αφορά την κυβέρνησή μας, αναγνωρίσαμε εγκαίρως πόσο έχει οξυνθεί το πρόβλημα και από το μηδέν ξεκινήσαμε να χτίζουμε μια συνεκτική εθνική στεγαστική πολιτική. Στην οποία το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας έχει διακριτό και σημαντικό ρόλο, καθώς η επισφάλεια στέγης έχει δημογραφικό αποτύπωμα και συνδέεται άμεσα με την απόφαση των νέων ζευγαριών να δημιουργήσουν οικογένεια. Η ποιοτική και προσιτή κατοικία είναι το ζητούμενο για χιλιάδες νέους ανθρώπους, νέα ζευγάρια και οικογένειες. Ταυτόχρονα είναι υποχρέωση της Πολιτείας να παρέχουμε ασφάλεια στέγης στους πλέον ευάλωτους, στους οποίους και απευθύνονται προγράμματα όπως το «Κάλυψη» και το «Στέγαση και Εργασία για Αστέγους». Βεβαίως σε αυτά να συνυπολογίσετε ότι η κυβέρνηση της ΝΔ από το 2019 προχώρησε στην καταβολή επιδόματος ενοικίου. Τον περασμένο χρόνο το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας κατέβαλε 383.317.994€ σε ένα μέσο όρο 264.531 δικαιούχων. Συνολικά διαθέτουμε ποσό άνω των 2,3 δισεκατομμυρίων ευρώ για μια σειρά από στεγαστικά προγράμματα με εμβληματικό το «Σπίτι μου» με τη διάθεση χαμηλότοκων δανείων, το «Κάλυψη», το νέο «Στέγαση και Εργασία για Αστέγους». Αλλά και το πρόγραμμα των νέων φοιτητικών εστιών, τις ενεργειακές ανακαινίσεις διαμερισμάτων αλλά και το πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Νοικιάζω». Ο πρωθυπουργός έχει προϊδεάσει επαρκώς για το νέο μεγάλο όπλο που θα μπει στη φαρέτρα, το «Σπίτι μου 2» που φιλοδοξούμε να καλύψουμε υπερδιπλάσιο αριθμό ωφελούμενων από το «Σπίτι μου 1». Εξάλλου μέχρι το τέλος της χρονιάς νομίζω θα έχουμε προχωρήσει σημαντικά το επίσης σημαντικό πρόγραμμα «Κοινωνικής Αντιπαροχής».
Μέσω διεθνών διαγωνισμών ιδιώτες θα κληθούν να αξιοποιήσουν δημόσια γη για την ανέγερση κατοικιών, μέρος των οποίων θα διατεθούν με κοινωνικά κριτήρια. Πολύ σύντομα θα λειτουργήσει και ένα portal στεγαστικής πολιτικής. Χάρις σε αυτό το διαδραστικό εργαλείο ο κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί εύκολα να αναζητήσει και να βρει πληροφορίες για όλες τις ρυθμίσεις και για όλα τα προγράμματα για να μπορεί να ενταχθεί σε αυτά, ώστε να ξέρει εγκαίρως αν τον ενδιαφέρουν και να προετοιμάζεται ανάλογα. Παράλληλα υπήρξαν παρεμβάσεις στο Airbnb και στο πρόγραμμα της Golden Visa. Καταργήσαμε το ΦΠΑ σε νεόδμητες οικοδομές από το 2020, ένα μέτρο το οποίο συνεχίζεται για να υπάρξει η απαιτούμενη τόνωση της κτηματαγοράς ως προς την οικοδόμηση νέων κατοικιών. Έχουμε πολλά κλειστά σπίτια, ανεκμετάλλευτο δημόσιο κτιριακό απόθεμα, πίεση από το Airbnb, αυξημένες ανάγκες στέγασης, καθώς πλέον η πλειοψηφία των ενοικιαστών είναι μονοπρόσωπα νοικοκυριά. Όλα αυτά πρέπει κάπως να τα ισορροπήσουμε.
Ακούγεται ότι κεντρικά η κυβέρνηση θέλει να φέρει περισσότερα μέτρα υπέρ των νέων γονέων στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου για το Δημογραφικό, πέραν των αυξήσεων σε επιδόματα που ήρθαν το προηγούμενο διάστημα, που θα μειώσουν το φαινόμενο της υπογεννητικότητας στη χώρα. Θέλετε να μας πείτε τι εξετάζει η κυβέρνηση;
Για να είμαστε ακριβείς, στο Εθνικό Σχέδιο για το Δημογραφικό η στήριξη των οικογενειών με παιδιά και η ενθάρρυνση των ζευγαριών να αποκτήσουν παιδιά έχουν τεθεί σε απόλυτη προτεραιότητα. Στη δεύτερη και τελική φάση επεξεργασίας των μέτρων σε συνεργασία με τους συναδέλφους υπουργούς έχουν μπει στο τραπέζι πολύ συγκεκριμένα μέτρα, όπως είναι και η αναμόρφωση των επιδομάτων που αφορούν τα παιδιά. Μία μεγάλη έρευνα που κάναμε με πρωτοβουλία του υπουργείου μας και τη βοήθεια της Eurobank μάς έδειξε ότι πιο εύκολα θα πείσουμε κάποιον που έχει ήδη ένα παιδί να προχωρήσει σε ένα δεύτερο – εφόσον του παρέχουμε ουσιαστική βοήθεια. Είναι εξίσου σημαντικό να συνεχίζουμε κάθε χρόνο να αυξάνουμε τα ποσά για να καλύπτονται όλες οι αιτήσεις των παιδιών για τους βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς με παράλληλη αύξηση των θέσεων με εγκεκριμένους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης. Είναι πολύ σημαντική διάσταση στο εθνικό σχέδιο δράσης εκτός από το στεγαστικό η ενίσχυση της απασχόλησης ιδιαίτερα για νέους, γυναίκες και τα άτομα με αναπηρία. Ήδη εξετάζουμε κίνητρα προς τις επιχειρήσεις ώστε να δίνουν περισσότερες παροχές για την ενίσχυση των εργαζόμενων με παιδιά.
Ενδοοικογενειακή βία: Βλέπουμε ότι πληθαίνουν οι καταγγελίες και τα περιστατικά σκληρής βίας που καταλήγουν και σε δολοφονίες γυναικών. Μήπως τελικά δεν φτάνουν το panic button και η αύξηση των ποινών γι’ αυτά τα εγκλήματα;
Είναι πράγματι σοκαριστική η διάσταση της ενδοοικογενειακής βίας που αποκαλύπτεται μέσα από τα εκατοντάδες περιστατικά, αρκετά από τα οποία καταλήγουν σε απεχθείς γυναικοκτονίες. Τίποτα μόνο του δεν είναι αρκετό, αλλά όλα μαζί δημιουργούν ένα πλέγμα ασφάλειας για τις γυναίκες και έναν «κλοιό» για τους δράστες ή τους επίδοξους δράστες. Δίνουν ένα σήμα ότι η Πολιτεία και η κοινωνία δεν ανέχονται άλλο αυτήν τη μορφή εγκλήματος. Αναφερθήκατε στο panic button. Η εφαρμογή έχει αποδειχθεί σωτήρια πολλές φορές, που ευτυχώς δεν τις «έμαθαν» τα ΜΜΕ. Περισσότερες από 408 γυναίκες, από τις χιλιάδες που εγκατέστησαν την εφαρμογή, τη χρησιμοποίησαν και υπήρξε καίρια και άμεση παρέμβαση της αστυνομίας. Βεβαίως υπήρξαν και τραγικά περιστατικά που μας συγκλόνισαν και μας οδήγησαν στο να αυστηροποιήσουμε τα πρωτόκολλα, να βρούμε τι πήγε λάθος. Να προσπαθήσουμε να κλείσουμε τις τρύπες στο σύστημα και να ενισχύσουμε τα καλά σημεία. Έχουμε τα 44 συμβουλευτικά κέντρα σε όλη τη χώρα που προσφέρουν δωρεάν νομική και συμβουλευτική υποστήριξη. Η γραμμή SOS 15900 δέχεται χιλιάδες κλήσεις από γυναίκες που θέλουν να καταγγείλουν περιστατικά και να λάβουν καθοδήγηση από ειδικούς. Παρέχουμε πλήρη φιλοξενία σε γυναίκες που αισθάνονται κίνδυνο μαζί με τα παιδιά τους σε ξενώνες που λειτουργούν υπό κρατική εποπτεία, καθώς και σε δομές ΜΚΟ. Δημιουργήθηκαν τα «safe houses» για την προσωρινή φιλοξενία τα πρώτα 24ωρα μετά την απομάκρυνσή τους από το σπίτι. Χρειάζεται όμως να εστιάσουμε στην αφετηρία του προβλήματος. Πώς μεγαλώνουν και πώς εκπαιδεύονται τα παιδιά μας. Τι πρότυπα καλλιεργούνται και τι νοοτροπίες διαιωνίζονται. Μπαίνω στον πειρασμό να πω ότι η βία που άσκησε πρώην υπουργός και μέχρι χθες βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ δημόσια στη Μαρία Συρεγγέλα, χωρίς το κόμμα του να τον αποδοκιμάσει στη συγκεκριμένη στιγμή, δεν βοηθάει στη μάχη που δίνουμε.
Ποιες αλλαγές προωθείτε προκειμένου να απλουστευθούν οι διαδικασίες αναδοχής και υιοθεσίας παιδιών που διαβιούν σε ιδρύματα;
Η παιδική προστασία και η προσπάθεια να δώσουμε σε κάθε παιδί που βρίσκεται στα ιδρύματα και στις δομές μας μια λειτουργική και ασφαλή οικογένεια είναι στόχος που έχει θέσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός από την πρώτη στιγμή. Στις πολλές και σημαντικές παρεμβάσεις που προηγήθηκαν ήρθαμε ως υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας από τον Σεπτέμβριο του 2023 και αναβαθμίσαμε σημαντικά το πληροφοριακό σύστημα αναδοχής και υιοθεσίας «Anynet». Αυξήθηκαν οι αιτήσεις και μειώθηκε ο χρόνος της διαδικασίας της λεγόμενης σύνδεσης των υποψήφιων θετών και αναδόχων γονέων με τα παιδιά προς υιοθεσία και αναδοχή. Αυτό εκτιμούμε ότι βοήθησε στην αύξηση κατά 14% στις υιοθεσίες και στην ακόμη πιο εντυπωσιακή αύξηση 80% στις αναδοχές. Ο πιο δύσκολος, απαιτητικός και σύνθετος στόχος είναι τα παιδιά που παραμένουν στα ιδρύματα, πολλά από τα οποία έχουν πιστοποιημένη αναπηρία (τουλάχιστον 67%) ή ψυχικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένων των νοητικών ή αναπτυξιακών αναπηριών. Για τον λόγο αυτόν θα ξεκινήσουμε από τον Σεπτέμβριο τη διαδικασία σύνδεσης με ειδικά εκπαιδευμένους επαγγελματίες αναδόχους γονείς, οι οποίοι θα λαμβάνουν αυξημένη κρατική αμοιβή, ύψους 1.850 ευρώ μεικτά. Και βέβαια την ίδια στιγμή συνεχίζουμε και ενισχύουμε τους γονείς αναδόχους με το επίδομα αναδοχής που δίνεται από τον ΟΠΕΚΑ κάθε μήνα. Θα επιμείνουμε στη γενική αρχή πως κανένα παιδί δεν πρέπει να παραμένει σε δομές παιδικής προστασίας. Όμως δεν θα φεύγει κανένα παιδί από τα «χέρια» της Πολιτείας εάν δεν είμαστε απολύτως σίγουροι ότι οι θετοί γονείς, ανάδοχοι και επαγγελματίες ανάδοχοι θα το φροντίσουν όπως του αξίζει και όπως απαιτούμε.
Η ΝΔ έπειτα από ένα όχι και τόσο καλό εκλογικό αποτέλεσμα προσπαθεί να βρει τα πατήματά της και να ανταποκριθεί στις προεκλογικές της δεσμεύσεις και να αντιμετωπίσει κρίσιμα ζητήματα όπως η ακρίβεια, η δημόσια υγεία, η ασφάλεια κ.ά. Όμως οι δημοσκοπήσεις που έρχονται στο φως δείχνουν δυσπιστία του κόσμου, ενώ και στην καταλληλότητα ο «Κανένας» αρχίζει να κυριαρχεί. Μπορεί να ανατραπεί μια τέτοια εικόνα;
Νομίζω ότι «δραματοποιείται» η εικόνα παραπάνω απ’ όσο δικαιολογεί το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και ευρύτερα η δυναμική των κομμάτων έτσι όπως αποτυπώθηκε σε αυτές. Βεβαίως όλοι στην κυβέρνηση, στην κοινοβουλευτική ομάδα και στο κόμμα της ΝΔ κατανοούμε απολύτως το μήνυμα που μας έστειλαν οι πολίτες με την ψήφο τους. Οι ελπίδες, οι προσδοκίες και οι απαιτήσεις τους για τη ζωή, το μέλλον και το μέλλον των παιδιών τους καταλήγουν σε εμάς. Θα διαφωνήσω επίσης ότι ψάχνουμε να βρούμε τα πατήματά μας. Έχουμε πολύ συγκεκριμένο οδικό χάρτη δεσμεύσεων, μεταρρυθμίσεων και πολιτικών που αφορούν το σύνολο της κοινωνίας και θα κριθούμε στο τέλος της τετραετίας για όσα πετύχαμε. Στις εθνικές κάλπες όπου οι πολίτες κάνουν τις επιλογές τους ζυγίζοντας το έργο, την προοπτική αλλά και τις διαθέσιμες εναλλακτικές. Κάτι που ξέρουμε ότι δεν συμβαίνει στις κάλπες των ευρωεκλογών.
