Τον σχεδιασμό του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το δημογραφικό, τα επιδόματα, τα νέα κριτήρια τους αλλά και την εφαρμογή προπληρωμένης κάρτας, το νέο προγραμμα «Σπίτι μου 2» αλλά τις αλλαγές για τους τρίτεκνους περιγράφει μέσω της συνέντευξης της στο Mononews η αρμόδια υπουργός Σοφία Ζαχαράκη.

Όσον αφορά το δημογραφικό, που η παρουσίαση του Σχεδίου Δράσης αναμένεται να πραγματοποιηθεί στο επόμενο υπουργικό συμβούλιο αναφέρεται στον κεντρικό πυρήνα του σχεδίου. «Το δημογραφικό είναι το μείζον πρόβλημα των δυτικών κοινωνιών με πολλές εκφάνσεις και παραμέτρους που δεν έχει μαγικές λύσεις. Για εμάς όμως  έχει μια παραπάνω και πιο επικίνδυνη πτυχή: εθνικής ύπαρξης και συνέχειας» τονίζει με έμφαση η υπουργός Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη.

Για τις αλλαγές στα επιδόματα τονίζει οτι «η δομική αλλαγή στο σύστημα είναι η ένταξη περισσότερων κριτηρίων για τη λήψη των επιδομάτων και η παροχή κινήτρου σε όλους τους δικαιούχους να διατηρήσουν ή και να αναζητήσουν εργασία».

Για το προγραμμα «Σπίτι μου 2» αποκαλύπτει πως θα ξεκινήσει στις αρχές του 2025 με την υπουργό Οικογένειας να αναδεικνύει τι αλλάζει πλέον και για τις τρίτεκνες οικογένειες. «Μετά από δεκαετίες που είχε αγνοηθεί το αίτημα των σχεδόν 200.0000 οικογενειών ήρθαμε ως κυβέρνηση και αναγνωρίσαμε ισοβιότητα στην τριτεκνία» επισημαίνει.

Ποια θα είναι τα περιουσιακά κριτήρια για τα επιδόματα; Πότε ξεκινάει η εφαρμογή της προπληρωμένης κάρτας κατά 50% για τα προνοιακά επιδόματα;

Για να απαντήσω όσο πληρέστερα μπορώ στα ερωτήματα που θέτετε πρέπει να προσδιορίσουμε το πλαίσιο των δύο συγκεκριμένων αλλαγών. Αξίζει να συγκρατήσετε ότι μόνο το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, μέσω του ΟΠΕΚΑ κάθε χρόνο διαθέτει σε επιδόματα σχεδόν 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ από έναν συνολικό προϋπολογισμό 4 δις για τα επιδόματα. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι οφείλουμε με σεβασμό στα χρήματα των φορολογουμένων, διαφάνεια και τη μέγιστη κοινωνική δικαιοσύνη, να διασφαλίζουμε ότι το τεράστιο αυτό ποσό, να καταλήγει σε όσους αποδεδειγμένα έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη.

Με αυτό ως δεδομένο και με τη βοήθεια μιας διακεκριμένης ομάδας εμπειρογνωμόνων, εδώ και μήνες μελετήσαμε τις στρεβλώσεις, τα κενά, τις αδικίες του υφιστάμενου συστήματος απόδοσης των επιδομάτων και σχεδιάσαμε σημαντικές αλλαγές για να πετύχουμε αυτό που σας είπα νωρίτερα: διαφάνεια και τη μέγιστη δυνατή δικαιοσύνη.

Πριν από λίγες ημέρες αποσαφηνίζοντας τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού από τη ΔΕΘ σχετικά με την στήριξη των οικογενειών και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, ανέφερα επιγραμματικά τις αλλαγές στο κομμάτι των τριών βασικών επιδομάτων, δηλαδή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, του επιδόματος παιδιού και στέγης. 

Αρχικά να επαναλάβω ότι οι δικαιούχοι των τριών επιδομάτων, θα δουν σημαντικές αυξήσεις από την αρχή του επόμενου χρόνου. Μεγαλύτερη θα είναι η αύξηση στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα αλλά εξίσου σημαντικές θα είναι και στα άλλα δύο επιδόματα.

Η δομική όμως αλλαγή στο σύστημα είναι η ένταξη περισσότερων κριτηρίων για τη λήψη των επιδομάτων και η παροχή κινήτρου σε όλους τους δικαιούχους να διατηρήσουν ή και να αναζητήσουν εργασία.

Τι συνέβαινε μέχρι σήμερα; Αρκούσε για να λάβει κάποιος το επίδομα παιδιού μόνο η δήλωση του εισοδήματος του. Κανένα άλλο κριτήριο. Μπορεί να είχε π.χ. καταθέσεις 200.000 ευρώ ή να είχε στην κατοχή του ένα πανάκριβο αυτοκίνητο. Παρέμενε στη δεξαμενή των δικαιούχων επιδόματος παιδιού πετώντας έξω κάποιον με λίγο μεγαλύτερο εισόδημα αλλά χωρίς άλλη ακίνητη ή κινητή περιουσία. Πρόκειται για μια μεγάλη αδικία που ερχόμαστε να διορθώσουμε με την εισαγωγή κριτηρίων, τα οποία θα αποσαφηνιστούν σύντομα σε μια πολύ αναλυτική παρουσίαση.

Θα είμαι η τελευταία που θα ισχυριστεί ότι μπορούμε να πετύχουμε στο 100% απόλυτη δικαιοσύνη αλλά ο στόχος της μεταρρύθμισης είναι διττός: σεβασμός στο δημόσιο χρήμα, σεβασμός και στήριξη σε όσους βρίσκονται σε αληθινή ένδεια. Επιπλέον η Πολιτεία οφείλει να δώσει το στίγμα πως το προνοιακό επίδομα, δεν είναι «μισθός» για εκείνους που ενώ έχουν τη δυνατότητα αποφεύγουν την εργασία.

Στις αλλαγές που ανακοινώσαμε περιλαμβάνεται και ο μη υπολογισμός ποσοστού 20% του εισοδήματος από μισθωτή εργασία, στην εισοδηματική βάση για την καταβολή των επιδομάτων παιδιού και στέγης και 30% για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Να το εξηγήσω πιο απλά, αν κάποιος είναι μισθωτός για να πάρει το επίδομα παιδιού θα υπολογιστεί το 80% του μισθού του.

Όχι το σύνολο. Με αυτή τη ρύθμιση παραμένουν δικαιούχοι και άνθρωποι που είδαν τα προηγούμενα χρόνια να αυξάνονται οι αμοιβές τους λόγω των διαδοχικών σημαντικών αυξήσεων του κατώτατου μισθού, της επαναφοράς των τριετιών, και των αυξήσεων που δόθηκαν μετά από μια δεκαετία στους δημοσίους υπαλλήλους.

Ή σε εκείνους που ήταν άνεργοι και ανήκουν στις σχεδόν 500 χιλιάδες που βρήκαν τα τελευταία χρόνια δουλειά και εισόδημα.

Τμήμα της ίδιας μεταρρύθμισης είναι η καταβολή της πλειονότητας των προνοιακών επιδομάτων ΟΠΕΚΑ και ΔΥΠΑ μέσω προπληρωμένων καρτών. Θα εξαιρεθούν κάποια επιδόματα όπως αυτό που χορηγείται στα άτομα με αναπηρία. Εκτιμώ ότι θα μπούμε σε φάση υλοποίησης τους πρώτους μήνες του ’25. 

Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το δημογραφικό που θα παρουσιαστεί στο τέλος Σεπτεμβρίου στο υπουργικό Συμβούλιο;

Σήμερα καθώς εκκρεμεί η παρουσίαση στο Υπουργικό Συμβούλιο θα μου επιτρέψετε να σας αναφέρω μόνο τον κύριο άξονα: ανάπτυξη. Σε αυτόν έχουμε επικεντρωθεί ως κυβέρνηση από την πρώτη μέρα και πάνω σε αυτόν αρθρώνονται όλες οι πολιτικές που περιλαμβάνονται στο σχέδιο μας. Λέω πολύ συχνά και αυτό αποτυπώνει και την ουσία του Εθνικού Σχεδίου για το Δημογραφικό «όλα είναι δημογραφικό». Από τους καλούς μισθούς για τους οποίους παλεύουμε και έχουμε αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις, το καλό δημόσιο σχολείο, το καλό περιφερειακό νοσοκομείο, ανθρώπινες πόλεις κλπ.

Ωστόσο οφείλουμε να είμαστε πραγματιστές και να στηρίζουμε τις πολιτικές μας σε δεδομένα. Το δημογραφικό είναι το μείζον πρόβλημα των δυτικών κοινωνιών με πολλές εκφάνσεις και παραμέτρους που δεν έχει μαγικές λύσεις.  Για εμάς όμως  έχει μια παραπάνω και πιο επικίνδυνη πτυχή: εθνικής ύπαρξης και συνέχειας.

Πότε θα ξεκινήσουν οι αιτήσεις για το «Σπίτι μου 2»;

Πολύ άμεσα, στις αρχές του νέου έτους. Εφόσον ο πρωθυπουργός διασφάλισε το 1 δισεκατομμύριο ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και οι τράπεζες θα διαθέσουν επίσης 1 δισεκατομμύριο και έχοντας ήδη τον «οδηγό» από το «Σπίτι μου 1», οι διαδικασίες θα τρέξουν ακόμη πιο γρήγορα. Θα θυμάστε ότι το πρώτο πρόγραμμα ανακοινώθηκε το Φεβρουάριο και πριν συμπληρωθεί χρόνος  9.155 νέοι άνθρωποι, ζευγάρια έως 39 ετών θα έχουν αποκτήσει το δικό τους σπίτι.

Aν δείτε την εξέλιξη του «Σπίτι μου» θα δείτε ότι είναι πραγματικά τομή στη στεγαστική πολιτική. Στο τέλος των δύο προγραμμάτων πάνω από 30.000 νέοι, ζευγάρια και οικογένειες θα έχουν καλύψει ίσως την πιο ανελαστική ανάγκη τους. Είναι νομίζω χρήσιμο να επαναλάβουμε ότι για το «Σπίτι 2» αποφασίσαμε σε πρόσφατη σύσκεψη με τον πρωθυπουργό δύο ακόμη αλλαγές που αυξάνουν τον αριθμό των δικαιούχων και διευκολύνουν και στην εξέλιξη της αίτησης.

Πρώτον, επιλέξιμοι δεν θα είναι μόνο οι πολίτες που πληρούσαν τα εισοδηματικά κριτήρια το 2023, αλλά και όσοι τα ικανοποιούσαν μεσοσταθμικά σε βάθος τριετίας. Δεν θέλουμε να βγουν εκτός νοικοκυριά που αύξησαν το εισόδημά τους, κατά την τελευταία τριετία. Η άλλη διευκόλυνση είναι μεν τεχνική αλλά εξαιρετικά κρίσιμη.

Η προέγκριση που δίνεται στα πρώτα στάδια της αίτησης θα παραμένει σε ισχύ έως την εξάντληση των διαθέσιμων πόρων. Έτσι όλοι θα έχουν το μεγαλύτερο δυνατό χρονικό περιθώριο ώστε να οριστικοποιήσουν την υπογραφή συμβολαίου για την αγορά σπιτιού .

Τρέχουν και άλλα προγράμματα για τα ακίνητα όπως το «Ανακαινίζω – Νοικιάζω;»

Είναι σημαντικό να επισημάνουμε οτι την ίδια στιγμή που θα “τρέξει” το πρόγραμμα Σπίτι 2, θα ξεκινήσει ένα μεγάλο πρόγραμμα “Αναβαθμίζω το σπίτι μου” ύψους 400 εκατ. ευρώ για ενεργειακές αναβαθμίσεις κατοικιών, με το 75% να προέρχεται από το ταμείο ανάκαμψης και το 25% από πόρους τραπεζικών ιδρυμάτων, ανοιχτό σε όλους τους πολίτες για κύρια και δευτερεύουσα κατοικία. Θα αφορά 20.000 με 100% επιδότηση του τραπεζικού δανείου για όλους! Το ποσό δανείου θα είναι έως 25.000 και διάρκεια δανείου 3 έως 7 έτη και θα καλύπτει δαπάνες πχ θερμομόνωσης, αλλαγής θερμοσίφωνα κουφωμάτων, συστημάτων θέρμανσης-ψύξης κα.

Προγράμματα που περιλαμβάνουν και ένα μικρό κομμάτι ανακαινίσεων υπάρχουν και άλλα, όμως το «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας είναι εκείνο που θα προσφέρει περισσότερα σπίτια για μακροχρόνια ενοικίαση.  Στο συγκεκριμένο αυξήσαμε την επιδότηση στο 60% με αύξηση του ποσού ανακαίνισης στα 13.330 ευρώ.

Θα ήθελα όμως να αναφερθώ και σε ένα ειδικό πρόγραμμα μέσω του Υπουργείου μας με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης που θα τρέξει σε λίγο διάστημα και αφορά σπίτια και επαγγελματικούς χώρους ατόμων με αναπηρία. Λειτουργικές ανακαινίσεις προκειμένου να αποκτήσουν μεγαλύτερη προσβασιμότητα και ασφάλεια. Μέχρι το τέλος του επόμενου έτους εκτιμούμε ότι θα μπορέσουμε να ανακαινίσουμε συνολικά 3.292 χώρους , 2.800 κατοικίες και 490 ιδιωτικούς χώρους εργασίας. Επίσης το πρόγραμμα περιλαμβάνει ίδιες παρεμβάσεις σε 2 δημόσια κτήρια, τα οποία θα επιλέξουμε με συγκεκριμένα κριτήρια.

Δεν το λέμε πολύ συχνά αλλά η διασφάλιση κατάλληλης στέγης σε συμπολίτες μας με αναπηρία είναι εμάς απόλυτη προτεραιότητα.

Τι αλλάζει για τις οικογένειες με τρία παιδιά;

Άλλαξε πρωτίστως ο τρόπος με τον οποίο η Πολιτεία αξιολογεί τις ανάγκες αλλά και την προσφορά της τρίτεκνης οικογένειας.  Μετά από δεκαετίες που είχε αγνοηθεί το αίτημα των σχεδόν 200.0000 οικογενειών ήρθαμε ως κυβέρνηση και αναγνωρίσαμε ισοβιότητα στην τριτεκνία. Το λογικό και αυτονόητο να μην χάνεται η ιδιότητα όταν ένα παιδί ενηλικιώνεται ή  ολοκληρώνει τις σπουδές του. Τι συνεπάγεται, όμως, η δια βίου ισχύς της τριτεκνίας;  Ότι το ποσοστό για τις προσλήψεις στο δημόσιο αυξάνεται από το 12% στο 16% στο σύνολο των προκηρυσσόµενων θέσεων. Εδώ έχουμε πλήρη εξίσωση τριτέκνων και πολυτέκνων. Επίσης θα υπάρξει έξτρα μοριοδότηση σε ότι αφορά στις μετεγγραφές στα πανεπιστήμια.

Το αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας θα εξειδικεύσει σύντομα τη ρύθμιση. Όμως εδώ και πολύ καιρό το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας σε πολύ πρακτικό επίπεδο έχει προχωρήσει σε «εξίσωση» των τριτέκνων με τους πολύτεκνους. Στα στεγαστικά προγράμματα όπως είναι το «Σπίτι μου» η χορήγηση των δανείων γίνεται με τους ίδιους όρους σε τρίτεκνους και πολύτεκνους. Αντίστοιχα και στα άλλα προγράμματα κοινωνικής στέγασης. Εξίσου στη χορήγηση των vouchers για τους παιδικούς σταθμούς τρίτεκνοι, πολύτεκνοι και μονογονεϊκές οικογένειες είχαν κοινό «μπόνους» 40 μορίων.

Ξέρουμε ότι οι μεγάλες οικογένειες έχουν μεγαλύτερες ανάγκες και επιζητούν μεγαλύτερη φροντίδα από το κράτος. Είμαστε διαρκώς σε συνεννόηση και συνεργασία με τις ομοσπονδίες και των πολυτέκνων και των τριτέκνων για να βελτιώνουμε όσα περισσότερα μπορούμε.  Είμαστε όλοι στο ίδιο στρατόπεδο στη μάχη για το δημογραφικό.

Η ενίσχυση πριν τα Χριστούγεννα ποιους αφορά; Μπορεί να διευρυνθεί και άλλο η περίμετρος για τους δικαιούχους;

Ισχύει απόλυτα αυτό που έχει πει ο πρωθυπουργός: κάθε ευρώ που προέρχεται από την ανάπτυξη ή από τη φορολόγηση των κερδών, θα πηγαίνει για την έμπρακτη στήριξη της κοινωνίας. Έχουμε πλήρη επίγνωση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά από την ακρίβεια και το δείχνουμε με σεβασμό. Η ενίσχυση των οικογενειών και των νοικοκυριών λίγο πριν τα Χριστούγεννα δεν έχει τη φιλοσοφία του «μποναμά» αλλά είναι κομμάτι συνετούς και νοικοκυρεμένης διαχείρισης και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης εξαντλεί κάθε περιθώριο.

Το Υπουργείο μας το Δεκέμβριο θα καταβάλει σε σχεδόν 767.000 δικαιούχοι του επιδόματος παιδιού μία επιπλέον δόση, σε 220.000 δικαιούχοι του επιδόματος αναπηρίας έκτακτο βοήθημα ύψους 200 ευρώ, 35.000 ανασφάλιστοι υπερήλικες θα λάβουν ενίσχυση ύψους 150 ευρώ και 205.000 δικαιούχοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος θα λάβουν επίδομα προσαυξημένο κατά το ήμισυ της μηνιαίας εισοδηματικής ενίσχυσης.